Prof. Dr. Hakan TUNA
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbni Sina Hastanesi
Nöroşirürji ABD Öğretim Üyesi
Omurga Çökme Kırıkları
Omurga çökme (Vertebral kompresyon) kırıkları, omurgayı oluşturan omur kemiklerinin gövdesi çöktüğünde meydana gelir ve bu da şiddetli ağrıya, deformiteye ve boy kaybına neden olabilir. Bu kırıklar daha çok sırt (torakal) omurgasında, özellikle de sırt bölgesinin alt kısmında meydana gelir.
Şiddetli osteoporozu (zayıf, kırılgan kemikler) olan kişilerde omurga çökme kırıkları, güçlü bir şekilde hapşırmak veya hafif bir nesneyi kaldırmak gibi basit günlük aktivitelerden bile kaynaklanabilir. Orta derecede osteoporozu olan kişilerde, omurga çökme kırığına neden olmak için genellikle düşme veya ağır bir nesneyi kaldırmaya çalışma gibi artan kuvvet veya travma gerekir. Omurga çökme kırıkları osteoporozlu hastalarda en sık görülen kırıktır. Omurga çökme kırıkları tüm menopoz sonrası kadınların tahminen %25'ini etkilemektedir. Bu durumun görülme sıklığı insanlar yaşlandıkça istikrarlı bir şekilde artmaktadır ve 80 yaş ve üzeri kadınların tahminen %40'ı etkilenmektedir. Kadınlarda çok daha yaygın olmasına rağmen, omurga çökme kırıkları yaşlı erkekler için de önemli bir sağlık sorunudur.
Bir kez osteoporotik omurga çökme kırığı geçiren kişilerde ikinci bir omurga çökme kırığı yaşama riski beş kat daha fazladır. Bazen bir omurga çökme kırığı hafif semptomlarla veya hiç semptom göstermeden mevcut olabilir, ancak ilave omurga çökme kırığı ortaya çıkma riski hala mevcuttur.
Sağlıklı omurgaya sahip kişiler çoğunlukla araba kazası, spor yaralanması veya sert düşme gibi ciddi travmalar nedeniyle omurga çökme kırığına maruz kalırlar.
Travma öyküsü olmayan veya minimal travması olan 55 yaş altı hastalarda görülen omurga çökme kırıklarında metastatik tümörler neden olarak düşünülmelidir. Omurga kemikleri birçok kanser türünün yayıldığı ortak yerlerdir. Kanser, omurun bir kısmının tahrip olmasına neden olarak kemiğin çökmesine kadar zayıflamasına neden olabilir.
Belirtiler
Omurga çökme kırıklarının ana klinik semptomları, tek başına veya birkaç tanesi bir arada olmak üzere aşağıdakilerden herhangi birini içerebilir:
- Ani başlayan sırt ağrısı
- Ayakta dururken veya yürürken ağrı yoğunluğunun artması
- Sırtüstü yatarken ağrı şiddetinin azalması
- Omurga hareketliliğinin azalması
- Boy uzunluğuna kayıp
- Deformite ve sakatlık
Teşhis
Tanı genellikle hastanın şikayetlerinin öyküsü ve fizik muayene yoluyla konulabilmekle birlikte, düz röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) tanıyı doğrulamaya, prognozu tahmin etmeye ve hasta için en iyi tedavi seçeneğini belirlemeye yardımcı olabilir.
Röntgen: Röntgen omurların yapısını ve eklemlerin dış hatlarını gösterebilir. Ayrıca sinir köklerine bası oluşturabilecek kemik hizalanmasını, disk dejenerasyonunu ve kemiklerdeki çıkıntıları da gösterecektir.
Bilgisayarlı tomografi (BT veya CT): Omurilik kanalının şeklini, boyutunu, içeriğini ve çevresindeki yapıları gösterebilir. Bu test, ek bilgi sağlamak amacıyla omurganın miyelogramıyla birlikte yapılabilir. Bu yöntem daralma dahil kemik detaylarını göstermek için idealdir.
MRI: Vücut yapılarının 3 boyutlu görüntülerini üreten bir görüntüleme yöntemidir; omurilik, sinir kökleri ve çevre bölgelerin yanı sıra genişleme, dejenerasyon ve tümörleri de gösterebilir.
Tedavi
Konservatif (cerrahi olmayan) tedavi