Kafa tabanı tümörleri çoğunlukla kafatasının iç kısmından kaynaklanarak büyürlerken az bir kısmı ise kafatasının dışından kaynaklanırlar. Kafa tabanından gelişen tümörler birincil tümör olarak kaynaklanabilir veya vücudun başka bir yerindeki bir kanserden metastatik beyin tümörü olarak oraya yayılabilir.

Kafa tabanı tümörleri, tümör tipine ve kafatası tabanındaki konumuna göre sınıflandırılır.

Kafa tabanının ön bölümünde göz yuvaları ve burun boşluğunun üzerinde yer alan sinüsler vardır (ön kranial fossa). Bu kısımda şu tümörlerin görülme olasılığı daha yüksektir:

Meningiom

Olfaktor nöroblastom (esteziyonöroblastom)

Paranazal sinüs kanserleri

Kafatası tabanının merkezi kısmı (orta kranial fossa), hipofiz bezinin bulunduğu kafatası tabanında eyer şeklinde kemiksi bir yapı olan sella turcica'yı içerir. Bu bölgeden kaynaklanan tümörlere sellar tümörler denir ve şunları içerebilir:

Hipofiz adenomları

Kraniyofaringiom

Rathke yarık kisti

Kafatası tabanının arka bölmesinde (posterior kranial fossa), aşağıdaki tümörler daha yaygındır:

Akustik nöroma

Kondrosarkom

Kordoma

Epidermoid tümör

Meningiom

Diğer kafa tabanı tümörleri ise 

Kondroma
Hemangioperisitoma
Nazofarengeal angiofibroma
Osteoma
Pertöz apeks lezyonları

Kafa tabanı tümörlerindeki belirti ve bulgular 

Kafa tabanından kaynaklanan tümörler büyüdükçe beyindeki hipofiz bezi, optik sinir ve karotid arterler gibi hayati yapılara baskı yapmaya başlarlar ve yavaş şekilde belirti ve bulgular ortaya çıkar.

Ortaya çıkan semptomların bazıları tümörün türüne, konumuna ve boyutuna bağlıdır. Örneğin, ön kafa tabanı ve burnu içeren tümörler nefes almayı ve koku alma duyusunu etkileyebilir. Hipofiz bezi ve yakın çevresinden kaynaklanan bazı tümörler görmeyi etkileyebilir.

Genel olarak, kafa tabanı tümörlerinin neden olduğu yaygın semptomları şunlardır:

Baş ağrıları

Nefes almada zorluk

Koku alma duyusunda değişim

Bulanık veya çift görme

Yutma güçlüğü

İşitme kaybı

Denge kaybı

Mide bulantısı ve kusma

Hafıza kaybı

Kafa tabanı tümörleri için risk faktörleri

Kafa tabanı tümörlerinin gelişimi için belirgin bir neden yoktur. Risk faktörleri şunları içerebilir:

Saç derisi enfeksiyonunu veya baş, boyun ve beyin tümörlerini tedavi etmek için daha önceden kafaya uygulanan radyasyon tedavisi.

Vinil klorür, arsenik ve herbisitler dahil olmak üzere kimyasallara maruz kalma.

Belirli genetik bozukluklar.

Kafa tabanı tümörlerinin teşhis ve tanısı

Kafa tabanı tümörlerinin teşhisi, belirti ve bulgular, kişisel ve aile sağlık geçmişi hakkında sorular içeren fiziksel bir muayene ile başlar.

Nörolojik muayene ile görme, işitme, denge, koordinasyon, refleksler, düşünme ve hatırlama yeteneği kontrol edilir.

Beynin görüntülenmesi için kullanılan yöntemler şunları içerebilir:

Manyetik rezonans görüntüleme (MRI)

Bilgisayarlı tomografi (BT veya CT)

Kan dolaşımına radyoaktif madde enjekte edilen kemik taraması. Tümör maddeyi emer ve bilgisayar kullanarak bir görüntü oluşturmak için özel bir kamera kullanılır. Bu şekilde kemik tümörünü bulunabilir ve kanserin diğer organlara yayılıp yayılmadığı tespit edebilir.

Tümöral hücreler büyüdükçe ortaya çıkan değişiklikler pozitron emisyon tomografisi (PET) ile tesbit edilebilir. Genellikle BT ile birlikte kullanılan PET/BT, radyoaktif glikoz enjekte edilen tümör hücrelerini belirler, böylece beynin normal kısımlarıyla karşılaştırılabilirler.

Burun kanallarını incelemek için ince, ışıklı bir alet kullanan endoskopi.

Kafa tabanı tümörlerinin tedavisi

Kafa tabanı tümörü teşhis edildiğinde, kafa tabanı tümörlerinin tedavisi için birlikte çalışan bir uzman ekibi (beyin cerrahisi, KBB, göz hastalıkları, plastik cerrahi, radyoloji, radyasyon onkolojisi) tarafından her hasta için en uygun prosedürü belirlenip ve uygulanır.

Kafa tabanı tümörleri ve rahatsızlıkları için tedavi, aşağıdakilere bağlı olarak yakın takip, cerrahi ve radyasyon tedavisinin herhangi bir kombinasyonunu içerebilir:

Tümörün yeri

Tümörün boyutu ve iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğu

Hastanın genel sağlık durumu ve olası tedavi seçeneklerine ilişkin tercihleri.

Takip

Önemli bir semptoma neden olmayan küçük bir kafa tabanı tümörü herhangi bir tedaviye başlamadan sadece yakından takip edilebilir. Takip süresince tümör büyümez veya fonksiyonları etkilemezse, daha fazla tedaviye ihtiyaç olmayabilir.

Cerrahi

Kafa tabanı beyin tümörlerini tedavi etmek için kraniotomi de dahil olmak üzere çeşitli cerrahi yaklaşımlar vardır.

Kafatası tabanı tümörü olan hastaların bir kısmı daha az invaziv endoskopik endonazal cerrahi ile tedavi edilebilir. Bu prosedürler cerrahın burun yoluyla tümörlere erişmesine ve yüz veya kafatasında büyük kesiler yapmak zorunda kalmadan onları çıkarmasına yardımcı olur.

Diğer minimal invaziv yaklaşımlar, kaşta veya kulağın arkasından küçük bir kesi yoluyla beyindeki veya kafatası tabanındaki tümörlere ulaşabilir:

Minimal invaziv retro-sigmoid kraniotomi

Minimal invaziv supra-orbital "kaş" kraniotomisi

Hastanın tümörü iyi huyluysa ve beyin cerrahlarının onu güvenli bir şekilde tamamen çıkarabileceği bir kafa tabanı bölümündeyse, cerrahi gereken tek tedavi olabilir ve kemoterapi veya radyoterapiye gerek kalmayabilir.

Radyoterapi (ışın tedavisi)

Özellikle kötü huylu tümörler veya cerrahi olarak çıkarılması güvenli olmayan beyin bölgelerinde bulunan tümörler için ameliyattan sonra radyasyon tedavisi gerekebilir. Radyasyon yöntemleri arasında harici ışın radyasyon tedavisi ve stereotaktik radyocerrahi bulunur.